W dniu
27 lutego 2008 roku na
Listę Produktów Tradycyjnych zostały wpisane w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze: "
MACE BOROWIACKIE". Na Listę, prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wpisywane są produkty których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Mace wytwarzane są przez członkinie
Stowarzyszenia Gminna Rada Kół Gospodyń Wiejskich w Tucholi. Przypomnijmy, iż w roku 2007 Pani
Zenobia Majka - Prezes Stowarzyszenia otrzymała za mace
PERŁĘ na targach FARMA w Poznaniu. Poniżej przedstawiamy opis mac.
1. Nazwa produktu:
Mace borowiackie.
2. Rodzaj produktu:
Wyroby piekarnicze i cukiernicze.
3. Charakterystyka produktu rolnego:
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju):
Ciasto drożdżowe w kształcie kwadratów; w przekroju widoczne jaśniejsze ciasto na spodzie i ciemniejszy farsz na górze.
Kształt (zewnętrzny i na przekroju):
Kształt kwadratów, w przekroju prostokąt.
Wielkość:
Ok. 5 cm x 5 cm, wysokość ok. 2 cm, w zależności od tego, jak wyrośnie ciasto.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju):
Z wierzchu złocista barwa przyrumienionego ciasta, z widocznym ciemniejszym farszem.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”:
W dotyku elastyczne.
Smak i zapach:
Specyficzny smak i zapach ciasta chlebowego.
4. Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego:
Mace borowiackie to rodzaj pieczywa, które w przeszłości wypiekano z resztek ciasta pozostałego po wypieku chleba. W dawnych wiejskich gospodarstwach panował zwyczaj wypiekania z resztek ciasta chlebowego różnego rodzaju „kukiełek”, zwanych także kleponkami lub babkami, przeznaczonych głównie dla dzieci.
Na terenie Borów Tucholskich, zgodnie z przekazami miejscowych gospodyń, ciasto chlebowe uszlachetniane było śmietaną. Miało kształt kwadratów, na których układano dodatki. Początkowo mace były raczej słodkie – z owocami (śliwkami lub wiśniami), potem zaczęto wypiekać je także na słono – ze skwarkami wieprzowymi lub grzybami.
O macach borowiackich pisze Grażyna Szelągowska, Starszy Kustosz Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu w swojej analizie etnograficznej produktów i potraw regionalnych oraz tradycyjnych poszczególnych regionów województwa kujawsko-pomorskiego (maj 2006 r.). Według autorki, nazwa „mace” zapożyczona została prawdopodobnie z języka żydowskiego i pochodzi od kształtu placków (mac) wypiekanych przez Żydów licznie zamieszkujących Tucholę przed II wojną światową. Przepis na mace, znany od XIX wieku, przekazywany jest wśród członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Tucholi.